Jednym z podstawowych celów postępowania upadłościowego jest zaspokojenie w jak najwyższym stopniu należności wierzycieli upadłego. Wierzyciele zgłaszają swoje wierzytelności do odpowiednich kategorii. Środki uzyskane z likwidacji składników majątku upadłego są następnie dzielone właśnie według tych kategorii.

Kategoria pierwsza ta stanowi kategorię uprzywilejowaną. Zaliczamy do niej przede wszystkim zobowiązania związane ze stosunkiem pracy. W kategorii tej umieszczane są również należności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu zwrotu świadczeń wypłaconych pracownikom upadłego. Wierzytelności ze stosunku pracy są w postępowaniu upadłościowym wyjątkowo uprzywilejowane, gdyż nie wymagają zgłoszenia i są umieszczane na liście wierzytelności z urzędu.

Poza wskazanymi należnościami do kategorii pierwszej należą także wierzytelności rolników z tytułu umów o dostarczanie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, przypadające za trzy ostatnie lata przed ogłoszeniem upadłości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, należności alimentacyjne oraz renty, z tym że wierzytelności te nie są umieszczane na liście wierzytelności z urzędu, lecz wymagają uprzedniego dokonania zgłoszenia wierzytelności.

Kategoria druga obejmuje kategorię podstawową. Do tej kategorii zgłoszeniu podlegają wszystkie wierzytelności niewymienione w innych kategoriach np. wierzytelności przysługujące z tytułu umów sprzedaży czy dostawy, wierzytelności z umów kredytów i pożyczek, koszty procesu i egzekucji, zobowiązania podatkowe czy należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

Kategoria trzecia obejmuje przede wszystkim odsetki, ale mieszczą się w niej także sądowe i administracyjne kary grzywien, należności z tytułu darowizn oraz należności z tytułu zapisów testamentowych.

Kategoria czwarta stanowi kategorię uzupełniającą. Do tej kategorii zalicza się wierzytelności wspólników albo akcjonariuszy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach.

Zgodnie z zasadą pierwszeństwa dopiero pełne zaspokojenie wszystkich wierzytelności z danej kategorii pozwala na zaspokojenie wierzytelności z kolejnej kategorii. Zaspokojenie wierzytelności w obrębie jednej kategorii odbywa się natomiast zgodnie z zasadą proporcjonalności.

Zaspokojenie wierzytelności należących do kategorii I-IV jest jednak możliwe dopiero po pełnym zaspokojeniu wierzytelności zaliczanych do tzw. „kategorii zero”, do której zalicza się koszty i wydatki postępowania upadłościowego takie jak: 

  • wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy, wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób,
  • wynagrodzenia i wydatki członków rady wierzycieli,
  • wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli,
  • koszty archiwizacji dokumentów, korespondencji, ogłoszeń, eksploatacji koniecznych pomieszczeń, podatki i inne daniny związane z likwidacją masy upadłości;

Powyższe oznacza, że zanim dojdzie do podziału funduszów masy upadłości celem zaspokojenia wierzytelności należących do kategorii I-IV syndyk musi najpierw ze środków masy upadłości pokryć wszystkie koszty i wydatki postępowania upadłościowego oraz inne zobowiązania masy upadłości. Dopiero po ich pokryciu syndyk może przejść do zaspokojenia wierzytelności zgłoszonych w kategorii od I do IV.