Ustrój ustawowy to podstawowy ustrój majątkowy. Powstaje z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa. Odstępstwem od niego jest ustrój umowny, który może przybrać postać rozdzielności majątkowej, ograniczonej wspólności majątkowej lub rozszerzonej wspólności majątkowej. Niezależnie od ustroju majątkowego panującego pomiędzy małżonkami, z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami z mocy prawa rozdzielność majątkowa. Wszystko to co stanowiło majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny. Poza masą upadłości pozostaje co do zasady majątek osobisty małżonka upadłego.
Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo upadłościowe, w sytuacji gdy ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami nastąpiło w drodze umowy notarialnej przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, jest ono skuteczne wobec masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa taka została zawarta co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w sądzie. Sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej jest bezskuteczne względem masy upadłości, jeśli zostanie dokonane w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, chyba że pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej został złożony co najmniej na dwa lata przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w sądzie. Podobnie dzieje się w przypadku gdy rozdzielność powstaje na drodze rozwodu, separacji czy ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków.
Rozdzielność majątkowa powstała w chwili ogłoszenia upadłości ustaje z mocy prawa w momencie umorzenia, zakończenia bądź uchylenia postępowania upadłościowego. Powstaje wówczas między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa, bez względu na to jaki ustrój panował w ich małżeństwie przed dniem ogłoszenia upadłości. Jednak możliwość powrotu do poprzedniego ustroju małżeńskiego tj. obowiązującego przed ogłoszeniem upadłości jednego z małżonków pozostaje otwarta i małżonkowie mogą tego dokonać na ogólnych zasadach.