W postępowaniu upadłościowym zdarzają się sytuacje, w których do masy upadłości zostanie włączony składnik majątku niestanowiący własności upadłego, a będący własnością innej osoby.
W sytuacji gdy rzecz niesłusznie została wciągnięta na sporządzony przez syndyka spis inwentarza z uwagi na fakt, że nie stanowi własności upadłego, należy skorzystać z wniosku o jej wyłączenie z masy upadłości.
Wniosek o wyłączenie z masy upadłości
Do złożenia takiego wniosku uprawniona jest osoba, której przysługuje prawo do mienia podlegającego wyłączeniu. Wniosek składa się do sędziego-komisarza lub sędziego wyznaczonego ustanowionego w postępowaniu upadłościowym. We wniosku należy zgłosić wszelkie twierdzenia, zarzuty i dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku dalszego postępowania, chyba że powołanie ich we wniosku było niemożliwe. Wniosek nie podlega opłacie sądowej. Wniosek powinien zostać rozpoznany w terminie jednego miesiąca od dnia jego złożenia.
Jeśli wniosek o wyłączenie z masy upadłości zostanie uwzględniony, a więc w sytuacji gdy sędzia-komisarz (sędzia wyznaczony) wyłączy wskazane mienie z masy upadłości, wówczas na takie postanowienie zażalenie przysługuje upadłemu i wierzycielom. W razie wniesienia zażalenia, sprawę bada sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów. Jeżeli natomiast wniosek zostanie oddalony, wnioskodawcy nie przysługuje prawo wniesienia zażalenia. W takiej sytuacji wnioskodawca może żądać wyłączenia mienia z masy upadłości w drodze powództwa. Wnioskodawca może wnieść pozew przeciwko syndykowi, żądając wyłączenie mienia z masy upadłości i wydania go wnioskodawcy. Pozew wnosi się do sądu upadłościowego w terminie miesiąca od dnia doręczenia postanowienia sędziego-komisarza (sędziego wyznaczonego) o odmowie wyłączenia z masy upadłości. Pozew podlega opłacie sądowej. Jeśli wartość mienia, którego dotyczy pozew, nie przekracza 20.000 zł, to opłata od pozwu wyniesie od 30 zł do 1.000 zł. Natomiast, gdy wartość mienia przekraczy 20.000 zł, wówczas opłata od pozwu wyniesie 5% tej wartości, lecz nie więcej niż 200.000 zł.
Powództwo może być oparte wyłącznie na twierdzeniach i zarzutach zgłoszonych we wniosku o wyłączenie z masy upadłości. Inne twierdzenia i zarzuty mogą być zgłoszone tylko wtedy, gdy powód wykaże, że ich wcześniejsze zgłoszenie było niemożliwe. Za zgłoszenie nowych dowodów w pozwie przewidziana została swoista sankcja. Otóż niezależnie od wyniku sprawy sąd obciąży powoda kosztami procesu, jeżeli powołał nowe dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, których nie zgłosił we wniosku o wyłączenie. Od wyroku sądu upadłościowego przysługuje apelacja do sądu wyższej instancji tj. sądu okręgowego.