Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo upadłościowe istnieje możliwość orzeczenia przez sąd upadłościowy zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wobec przedsiębiorcy. Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może być orzeczony wobec osoby, która ze swojej winy:
- nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości lub faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie;
- po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała składników majątkowych, ksiąg rachunkowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była obowiązana z mocy ustawy;
- jako upadły po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała składniki majątku wchodzące w skład masy upadłości;
- jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.
Dodatkowo sąd upadłościowy może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wobec osoby, wobec której:
1) już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;
2) ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.
Przy orzekaniu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej sąd upadłościowy bierze pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może być orzeczony na okres od jednego roku do dziesięciu lat. W tym czasie osoba, na którą go nałożono, pozbawiona jest prawa:
- prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w formie spółki cywilnej,
- pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego,
- pełnienia funkcji członka rady nadzorczej,
- pełnienia funkcji członka komisji rewizyjnej,
- pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności,
- pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika spółki handlowej,
- pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorstwa państwowego,
- pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika spółdzielni,
- pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika fundacji,
- pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika stowarzyszenia.
Postępowanie sądowe w przedmiocie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej może być wszczęte wyłącznie na wniosek uprawnionego podmiotu. Sąd upadłościowy nie może orzec takiego zakazu z urzędu. Wniosek może złożyć: wierzyciel, tymczasowy nadzorca sądowy, zarządca przymusowy, syndyk, prokurator, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego.
Jak wynika z powyższego każdy przedsiębiorca powinien niezwykle skrupulatnie pilnować sytuacji majątkowej zarządzanego przedsiębiorstwa i możliwie jak najszybciej reagować na wszelkie objawy świadczące o możliwości utraty płynności finansowej. W szczególności przedsiębiorca powinien czuwać nad terminowym złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji gdy konieczność złożenia takiego wniosku w sądzie zaistnieje.